فرش ماشینی را از چه جنسی انتخاب کنیم؟
چند نوع فرش از نظر جنس الیاف داریم که از آنها می‌توان به ۵ مورد پشمی، آکریلیک، پلی‌استر، پلی‌پروپیلن و نایلونی اشاره کرد. ویژگی‌های هر یک از این فرش‌ها در ادامه توضیح داده شده است
خصوصیات فرشهای ماشینی پشمی
نخ تار در این نوع از فرشهای ماشینی از جنس صددرصد پنبه است، نخ پودی هم که مورد استفاده قرار می‌گیرد از جنس صددرصد کنف یا جوت است اما مهم‌ترین قسمت که همان نخ پرز یا خاب است در این نوع فرش‌ها باید از جنس صددرصد پشم خالص نو و ضد بید شده، باشد. . فرشهای پشمی: فرش ماشینی پشمی، فرشی است که در تولید آن از نخ پشم (که معمولا از گوسفند به‌دست می‌آید)، استفاده می‌شود. از آنجایی‌که نخ پشم، طبیعی است، بادوام است. همچنین گرد و خاک را به خود نمی‌گیرد. فرشهای پشمی به دلیل اینکه نرم هستند، طرفداران بسیاری دارند. این نوع فرش محکم است و گرما را به خود جذب می‌کند. به راحتی لک نمی‌شود و در صورت لک شدن، بدون دردسر تمیز می‌شوند. اگر اتاق‌تان در بخشی از خانه است که نسبت به قسمت‌های دیگر سرد است، از فرش پشمی برای آن استفاده کنید. البته به دلیل اینکه رطوبت را به خود جذب می‌کند، مناسب مکان‌های مرطوب نیست.از آنجایی‌که این فرش بادوام است، به درد اتاق‌های پررفت‌وآمد مانند اتاق نشیمن یا غذاخوری می‌خورد. بیشتر فرشهای پشمی، از نخ صددرصد پشمی تولید می‌شوند. اما در برخی از این فرش‌ها، ناخالصی وجود دارد. یعنی ۸۰ درصد از پشم و ۲۰ درصد نایلون یا پلی‌پروپلین هستند که به فرش پشمی ترکیبی معروف‌اند
خصوصیات فرشهای ماشینی اکریلیک
اگرچه نمی‌توان فرش ماشینی با الیاف ۱۰۰درصد آکریلیک، پیدا کرد، این نوع نخ با انواع نخ‌های دیگر مانند پشم، ترکیب شده و برای بافت فرش به کار می‌رود. به همین دلیل ظاهر آنها شبیه فرشهای پشمی است و البته مانند آن نرم و محکم است و به راحتی لکه به خود نمی‌گیرد و شستن آن سخت نیست. فرشهای از جنس آکریلیک در برابر رطوبت، کپک و رنگ‌پریدگی مقاوم هستند. اما آنها در برابر مواد شیمیایی قلیایی بسیار حساس‌اند و به رنگ قهوه‌ای در می‌آیندمهم‌ترین مساله‌ای که باید در مورد این فرش‌ها دانست این است که نوع جنس نخ خاب آنهاست که از جنس اکرلیک است و همین امر سبب شده تا این نوع از فرشهای ماشینی از لحاظ شستشو و در معرض نور قرار گرفتن دچار هیچ گونه تغییری نشوند. لازم است یادآور شود که دوخت لب فرش در کناره‌های آن که معروف به زیگزاگ است نیز در این نوع فرش‌ها از جنس آکلریک است
خصوصیات فرشهای ماشینی پلی استر
. فرشهای پلی‌استر : الیاف پلی‌استر، به دلیل ظاهر براق و درخشنده‌ای که دارند، یکی از محبوب‌ترین نخ‌ها برای بافت فرش‌اند. در واقع با وجود این نوع الیاف، می‌توان فرشهای رنگی متنوعی تولید کرد. یکی دیگر از دلایلی که فرشهای پلی‌استر را محبوب کرده است، ضدلک بودن آنهاست. الیاف پلی‌استر، دارای سلول‌های بسته هستند. یعنی هیچ منفذی ندارند که لکه‌ها به آنها نفوذ کرده و درون فرش باقی بمانند.
البته این نوع فرش نباید در معرض گرد و خاک قرار گیرد، زیرا گرد و غبار به راحتی به روی آن می‌نشیند و از ظاهر خوب آن، کم می‌کند. البته فرشهای پلی‌استر، به اندازه فرشهای دیگر مانند نایلونی بادوام نیستند و به درد اتاق‌های پررفت و آمد نمی‌خورند. فرشهای پلی‌استری در سبک و کیفیت‌های گوناگون و با هر بودجه‌ای در دسترس است.به دلیل گران بودن نخ ابریشم برای رسیدن به فرشهای ماشینی جذاب‌تر ، الیافی با عنوان پلی‌استر یا ابریشم مصنوعی تولید شده تا در بافت نوعی از فرشهای ماشینی مورد استفاده قرار گیرد. به نوعی می‌توان گفت الیاف پلی‌استر زیبایی و درخشندگی فرشهای ابریشم دستباف را در فرشهای ماشینی پلی استری فراهم می‌کند. از دیگر ویژگی‌های قابل ذکر در مورد این نوع از فرشهای ماشینی حالت پیوسته الیاف به کار رفته در آنها است که سبب می‌شود این نوع فرش‌ها، پرزدهی کمتری نسبت به فرشهای پشمی و اکریلیک داشته باشد.
خصوصیات فرشهای ماشینی پلی پروپیلن
۳۰ درصد از بازار فرش، به فرشهایی اختصاص داردکه به نوعی جزو الیاف ارزان قیمت نیز محسوب می‌شود، که با نخ از جنس پلی‌پروپلین که با نام الفین (Olefin) هم معروف است، تولید شده‌اند. این نوع فرش در برابر رطوبت و کپک، بسیار مقاوم است و مناسب خانه‌هایی است که در مناطق مرطوب زندگی می‌کنند.
از آنجایی که این نوع فرش از دوام خوبی برخوردار است، به خود لکه نمی‌گیرد و همچنین راحت شسته می‌شود، مناسب اتاق‌های پررفت و آمد، به ویژه اتاق کودکان است. درضمن به دلیل اینکه این نوع فرش‌ها بسیار نرم هستند، از آنها برای اتاق خواب هم می‌توان استفاده کرد.به همچنین رنگ‌پذیری بسیار خوب الیاف پلی پروپیلن باعث شده تا هزینه رنگ‌آمیزی آنها نیز نسبت به سایر الیاف کمتر باشد؛ بنابراین فرشهایی به این جنس ، گزینه‌ی مناسبی است برای خریدارانی که قصد خرید فرشی با قیمت مناسب را دارند. در کنار تمام مزایای فرشهای ماشینی پلی پروپیلن، این فرش‌ها، دوام و عمر کمتری نسبت به سایر فرشهای ماشینی دارند.
خصوصیات فرش های نایلون :
تقریبا دو سوم الیاف فرشهای ماشینی از نایلون هستند. این الیاف در برابر گردو خاک و کپک، مقاوم هستند. در ضمن سنگینی وسایل خانه، مانند مبلمان را هم به خوبی، تحمل می‌کنند. فرشهای نایلونی در رنگ‌های مختلف و زیبا تولید می‌شوند. این نوع فرش، دوام بسیار بالایی دارد.
البته رنگ فرشهای نایلونی در مدت زمان کمی کم می‌شود و رنگ‌پریده به نظر می‌آیند. فرش نایلونی از نظر قیمت، گران‌ترین الیاف مصنوعی است. بنابراین این فرش، نسبت به فرشهای دارای الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر، گران‌تر است.
کیفیت نخ خاب
یکی دیگر از ویژگی های فرش ماشینی خوب کیفیت نخ خاب آن می باشد. از عوامل موثر در کیفیت نخ خاب، جنس آن می باشد. چرا که بیش از ۷۰ درصد وزن یک فرش را نخ خاب یا نخ پرز تشکیل می دهد. کیفیت نخ خاب به قیمت و دوام فرش ارتباط مستقیمی دارد. بهترین نوع فرش ماشینی دارای الیاف صد در صد از جنس اکریلیک هیت ست شده می باشد
برای تشخیص فرش ماشینی اکریلیک چند روش وجود دارد اول این که روی فرش دست بکشید اگر دست به راحتی روی فرش سر خورد و حس چسبندگی ایجاد نشد فرش اکریلیک می باشد. دوم بوی فرش است این نوع فرش ها بوی پلاستیک و مواد نفتی نمی دهند. سومین روش توجه به رنگ فرش است. فرش های اکریلیک نسبت به دیگر فرش ها رنگ شفاف و شاداب تری دارند.
به عبارتی فرش ماشینی نو باید دارای رنگ درخشان، قابل تفکیک و شاداب باشد. فرش های ماشینی اکریلیک، لطیف تر بوده و رنگ براقی داند. ضمنا اکثر فرش های ماشینی در ابتدا پرزدهی زیادی دارند که این حالت به تازه بودن فرش باز می گردد. ولی با گذشت زمان باید میزان پرزدهی کاهش یابد.
دشمن های اصلی فرش هایتان را بشناسید :
رطوبت و آب
یکی از مخرب‌ترین چیز‌ها برای فرشهای شرقی، قرار‌گرفتن طولانی در‌معرض آب و رطوبت دائمیست. با اینکه فرشهای سنتی پشمی با آب شسته می‌شود، اما رطوبت طولانی‌مدت، علاوه بر جذب حشرات، لایه‌های زیرین الیاف فرش را پوسیده می‌کند، چه کرک و پشم باشد، چه نخ و ابریشم و پشم بز.
برای جلوگیری از تشکیل کپک و قارچ، باید فرش را بعد از شستشو خوب هوا‌دهی و خشک کرد تا هیچ رطوبتی در آن نماند. گذاشتن گلدان بدون زیر‌گلدانی، انداختن فرش خیلی نزدیک ماشین‌لباسشویی یا سینک، یا باز‌بودن پنجره در یک روز طوفانی و بارانی می‌تواند باعث نم‌زدگی و رطوبت‌گرفتن فرش و خرابی آن شود.
فرشی که روی زمین نمدار بویژه در زیر‌زمین انداخته‌شود هم به مرور زمان رطوبت را به خود جذب می‌کند و این می‌تواند باعث تخریب و پوسیدگی الیاف با کپک شود. چنین فرشیخیلی سفت می‌شود و انعطاف‌پذیری‌اش را از دست می‌دهد. به این وضعیت می‌گویند پوسیدگی خشک. فرش بینوا دیگر بدون شکستن و خراب‌شدن ساختارش لوله و تا نمی‌شود. اگر خیلی زود و در مراحل اولیه متوجه این مشکل بشوید، امیدی به نجات فرش هست وگرنه دیگر کار از کار گذشته است.
حشرات
انواع بید و سوسک فرش از خطرات جدی و مهلک برای فرش و قالی هستند. اگر یک بید را در‌حال پرواز هر‌جای خانه دیدید، با اینکه ممکن‌است از بیرون آمده‌باشد، اما این احتمال هم هست که جایی داخل خانه بید‌ها تخم‌ریزی کرده باشند. پس کشو‌ها و کمد‌ها و سوراخ سنبه‌های خانه را بررسی‌کنید تا مطمئن‌شوید هیچ تخم و لاروی نباشد.
سوسک فرش هم سوسک ریزی است به رنگ قرمز-قهوه‌ای که اول بصورت لاروهای قهوه‌ای تیره مایل به مشکی است که از الیاف‌پشمی فرش و پارچه تغذیه می‌کنند. دیدن این حشرات مثل دیدن دود است و می‌دانید که هر‌دودی علامت یک آتش است! پس اگر بید یا سوسک‌فرش بالغ را دیدید، بدانید که لارو آنها عامل آسیب به فرش‌هاست و این حشرات روی الیاف طبیعی مثل پر، پشم و نخ و ابریشم، خز و یا حتی چرم تخم‌ریزی می‌کنند. لاروهای گرسنه تا سر از تخم در می‌آورند شروع به خوردن هرجور الیاف اطرافشان می‌کنند و آسیب جدی ایجاد می‌کنند. بویژه جاهایی که قبلا یک ماده‌غذایی مثل شربت یا لبنیات روی فرش ریخته و درست و کامل تمیز‌نشده به‌حال خود رها شده‌باشد. مخصوصا جا‌های تاریک و مخفی مثل زیر مبل‌ها و لوازم خانه؛ جاهایی که پا‌خور ندارد و کمتر جارو‌کشیده می‌شود. آسیبی که به فرش می‌زنند ساکت و بی‌سر‌و‌صدا اتفاق می‌افتد، اما بسرعت همه‌جا پخش می‌شود. خرابی‌های حاصل از حشرات معمولا قابل رفو است اما اگر خیلی شدید باشد، ممکن است هزینه. رفو و تعمیرش نسبت به قیمت اولیه فرش به‌صرفه تمام‌نشود.
در‌مورد حشرات، زنگ‌خطر‌ها و علائم اصلی که باید مراقبش‌باشید این‌هاست:
·حشرات فعال: عموما بید، پارچه معمولی که ریز و برنگ بژ است و بسرعت به اطراف پرواز می‌کند.
·توده الیاف‌های جا‌مانده و دست‌نخورده: اگر جاهایی از فرش ناگهان به تکه غیر‌طبیعی از توده الیاف سالم دست‌نخورده‌ای رسیدید که به یک لکه سفید غیر‌عادی می‌رسد، بدانید که علامت فعالیت لاروهاست. یعنی سر‌راه در‌حال نوش‌جان‌کردن الیاف پشمی، به توده‌ای از الیاف نخ رسیده‌اند و نتوانسته‌اند بخورند و رهایش کرده‌اند و سراغ قسمت‌های خوشمزه‌تر فرش رفته‌اند.
·تار و پیله حشرات: اگر روی توده سفید‌رنگ، یک تار پرده مانند ریز و سفید‌رنگ دیدید، علامت حضور و فعالیت لاروهای موذی است.
· لارو زنده: لاروهای سفید ریز که روی فرش می‌خزند یعنی باید فوری فرش را با حشره‌کش مخصوص پاکسازی‌کنید و بعد بلافاصله بفرستید قالیشویی!
·بقایای خشک و ماسه مانند: اگر چنین ذرات غیر‌عادی متمایل به قهوه‌ای روی فرش دیدید، یعنی شانس دیدن فضولات قبل از پیله‌سازی لارو‌ها نصیبتان شده‌است!
بهترین راه پیشگیری از حمله حشرات موذی
یک جارو‌برقی کشیدن منظم معمولی می‌تواند از جا‌خوش کردن این مهمان‌های ناخوانده جلوگیری‌کند. هر دو‌ماه یکبار هم فرش را برگردانید و پشتش را جارو‌بزنید. موقع انجام این کار حتما زمین زیر فرش را هم تی یا دستمال بکشید تا کاملا تمیز‌شود. فقط وقتی زمین کف اتاق کاملا خشک‌شد، فرش را بیندازید. فرشهای بزرگ را می‌توانید تکه‌تکه تا‌کنید و پشت‌فرش و زمین زیرش را تمیز‌کنید. یادتان باشد قرص‌ها و گل‌له‌های ضد‌بید که به اشکال دیگر هم در بازار هست، زیاد کار‌ساز نیست و واقعا بید‌ها را نابود نمی‌کند و تخم‌هایشان را هم از‌بین نمی‌برد. ایمن‌ترین آفت‌کش برای مصارف خانگی آن‌هایی است که حاوی ماده‌ای بنام پایرترین هستند. این حشره‌کش برای الیاف‌پشمی بی‌خطر است ولی برای بیشتر حشرات سمی و کشنده است و در‌عین‌حال براحتی پس از استفاده تجزیه می‌شود و از‌بین می‌رود. اما اگر حیوان‌خانگی دارید، موقع خرید بررسی کنید که این ماده برایش خطری نداشته‌باشد.
حیوانات خانگی
خیلی از ما عاشق حیوانات‌خانگی هستیم! اما سگ‌های کوچولو در ماه‌های اولیه که دارند دندان در‌می‌آورند، درست مثل کودک‌انسان دوست‌دارند هرچیز جذابی را که دم‌دستشان است بجوند. ممکن است این چیز جذاب فرش شما باشد. این جایی است که دانه‌های ضد‌بید بدردتان می‌خورد. چون سگ‌ها از بوی آن متنفرند. اگر سگتان خیلی عاشق طعم و مزه فرش شده، این دانه‌های ریز سفید‌رنگ می‌تواند این عشق و علاقه را بکلی نابود‌کند.
گربه‌های دوست‌داشتنی و ناز‌نازی هم می‌توانند با پنجه‌کشیدن‌های محکم و عمیق فرش را منهدم کنند. کنترل این عادت گربه‌ها سخت است، اما اگر می‌بینید مشکل حاد‌شده، با دامپزشکتان مشورت‌کنید و سریعا مشکل را حل‌کنید.
ادرار و مدفوع سگ یا گربه‌ای که خوب تربیت‌نشده هم می‌تواند آسیب جدی غیر‌قابل‌برگشت به فرش بزند و رنگ آن را ببرد. اگر ادرار سگ یا گربه به داخل فرش نفوذ‌کند و درست و کامل پاک‌نشود، بوی بد و ماندگاری از‌خود بجا می‌گذارد که برای مدت طولانی آزار‌دهنده و غیر‌قابل‌تحمل خواهد‌بود. اگر چنین مشکلی پیش‌امد، کمی از محلول سرکه‌سفید و سودا یا آب‌گاز‌دار روی آن قسمت فرش بپاشید و آنقدر به پاک‌کردن ادامه‌دهید تا خشک‌شود. بعد این‌کار را تکرار‌کنید تا جایی که هیچ بویی نماند. بعد آن قسمت فرش را کمی بلند‌کنید تا هوا جریان پیدا‌کند و کاملا خشک‌شود. اگر خوب چ درست تمیز‌نشود، حیوان ممکن است بار‌ها برای ادرار‌کردن به همان‌جا بر‌گردد که دیگر لازم‌نیست بگوییم چه عواقب وحشتناکی دارد!!
نور فرا‌بنفش
همه نورآفتاب را دوست‌دارند، اما همانطور که پوست بدنمان را از اشعه فرا‌بنفش خورشید محافظت می‌کنیم، فرش‌هایمان هم به مراقبت در برابر نور نیاز دارد. فرشهای دارای الیاف و رنگ طبیعی، به مرور زمان در‌معرض نور خورشید نرم می‌شوند اما زیاد و بطور محسوس رنگ و ظاهرشان تغییر نمی‌کند. اما فرشهایی که با رنگ‌های ارزان‌قیمت شیمیایی رنگ شده‌اند، هم رنگ و هم کیفیتشان را بخاطر تابش نور فرا‌بنفش آفتاب از‌دست می‌دهند. رنگ‌های مصنوعی قدیمی‌تر بشکل چشمگیری تغییر می‌کنند و بعضی رنگ‌ها واقعا مثل ارغوانی تبدیل به یک رنگ دیگر می‌شود که چند‌درجه روشن‌تر است. اگر پنجره‌های بزرگ و اصلی خانه بصورت طولانی‌مدت نورگیر هستند، احتمال اینکه عبور نور خورشید از شیشه‌ها اشعه فرا‌بنفش آن را کمتر عبور‌دهد هست، اما راه‌حل بهتر استفاده از شیشه‌های دارای پوشش محافظتی UV یا ضد‌فرا‌بنفش، برای پنجره‌های خانه‌است. استفاده از پرده و لووردراپه خم برای پیشگیری از آسیب نور به فرش‌ها مؤثر‌است.
لکه‌های معمولی
اگر تصادفا هر‌چیزی حتی آب‌خوردن روی فرش‌ریخت، سریع و بدون تلف‌کردن یک لحظه با دستمال‌پارچه‌ای یا حوله خشک یا دستمال‌کاغذی آن را خشک‌کنید و بگذارید هوا‌بخورد تا کاملا خشک‌شود. چون اگر معطل‌کنید، خیلی زود مایع جذب الیاف فرش می‌شود و به لایه‌های زیرین نفوذ می‌کند. اگر چیز رنگ‌دار و خطرناک‌تری مثل آبمیوه، قهوه، شربت قرمز روی فرش ریخت، کمی سودای هم‌دما با اتاق روی آن بپاشید و بعد با یک دستمال تمیز سفید نخی یا دستمال‌کاغذی حوله‌ای کاملا پاکش‌کنید. اگر در‌دسترس نبود، آب‌گرم با یک در سرکه همان‌کار را می‌کند. فقط یادتان باشد آرام و دقیق لکه را پاک‌کنید و دستمال را روی فرش بصورت مالشی و محکم نکشید، چون لکه را پخش‌تر و عمیق‌تر و بدتر می‌کند. وقتی تمیز شد، کمی فرش را بلند‌کنید تا هوا زیرش جریان پیدا‌کند و کاملا خشکش‌کند. از پنکه و سشوار هم می‌توانید برای سریعتر خشک‌کردن فرش استفاده‌کنید.
اگر چیزی که روی فرش ریخته چرب است و روغن هم دارد( مثلا روغن‌زیتون)، کمی آرد روی آن بپاشید و بعد یک پاکت مقوایی ساده( از آن مقواهای ارزان قهوه‌ای رنگ) روی آن فشار‌دهید و بگذارید ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بماند تا تمام ماده روغنی را به‌خود جذب‌کند. بعد آرد را با جارو یا جارو‌برقی پاک‌کنید و بعد با دستمال یا حوله تمیز فرش را کاملا پاک‌کنید. راه دیگر این‌است که بدون آب، کمی مایع‌ظرفشویی سفید‌رنگ روی لکه بمالید و بعد از اینکه دیدید تبدیل به امولسیون شده و چربی را در‌خود حل‌کرده، پاکش‌کنید. حالا با کمی آب‌گرم و یک‌ذره مایع شوینده و یک در سرکه‌سفید لکه براحتی محو می‌شود. اما یادتان باشد اگردر هر‌مرحله از کار، ناگهان دیدید رنگ دستمال یا حوله عوض‌شد و فرش دارد رنگ پس‌می‌دهد، سریع کارتان را متوقف‌کنید و از متخصصین فرش کمک‌بگیرید.
اگر با آدامس، رژ‌لب یا موم فرشتان کثیف‌شد، اول یک حبه یخ روی لکه‌بگذارید و بعد با یک قاشق تکه‌های بزرگ و اصلی لکه را کاملا از‌روی فرش بزدایید. بعد مراحل بالا را برای باقیمانده لکه انجام‌بدهید. گاهی استون( پاک‌کننده لاک‌ناخن) هم جواب می‌دهد، اما اول روی یک قسمت خیلی کوچک از فرش امتحانش‌کنید تا مطمئن‌شوید آسیبی به فرش و رنگ آن نمی‌زند. اگر هر رنگ‌پس‌دادن و دویدن‌رنگ در فرش دیدید، سریع با قالیشویی‌ها و متخصصین تعمیر و رفوی فرش تماس‌بگیرید.
لکه‌رنگ و لکه‌بری شیمیایی
رنگ ممکن‌است خیلی راحت روی فرش بریزد، اما پاک‌کردن آن به این راحتی‌ها بدون کمک‌حرفه‌ای ممکن نیست. اول با یک پلاستیک، تا جای ممکن رنگ را از روی فرش جمع‌کنید. بعد از یک دستمال یا حوله سفید تمیز استفاده‌کنید که تا جای ممکن بدون مالش رنگ را از فرش جذب‌کند. بعد اگر رنگ از آن رنگ‌هایی بود که در آب حل می‌شود، با کمی سودا و دستمال تمیز تا حد ممکن رنگ را از روی فرش پاک‌کنید. این کار را آنقدر تکرار‌کنید تا هر‌چه می‌شود رنگ از فرش پاک‌شود. صابون، وایتکس یا هیچ شوینده دیگری استفاده‌نکنید!! اگر لکه همچنان ماند، با متخصصین قالیشویی تماس‌بگیرید.
آخرین تهدید برای فرش، دشمن پنهانیست که متاسفانه هیچ‌کاری در‌موردش نمی‌توانید بکنید. بعضی از تولید‌کننده‌های فرش برای تثبیت رنگ و نرم‌کردن الیاف فرش یک ماده‌شیمیایی به آن می‌زنند که الیاف فرش را ضعیف می‌کند و دوام آن را بشدت کم می‌کند. الیاف خیلی راحت و سریعتر از حد‌معمول ساییده و کنده می‌شود. اما این کار خیلی قبل از اینکه فرش در فروشگاه به دست من و شما برسد انجام می‌شود. پس در‌مورد فرشی که می‌خواهید بخرید و کیفیت مواد اولیه و نحوه تولید آن تا جایی که می‌توانید اطلاعات بگیرید و از فروشنده‌های مطمئن و منصف خرید‌کنید.a